Czterdziestoletnia historia Oddziału Zakładowego PTTK powstałego przy Olsztyńskich Zakładach Opon Samochodowych w Olsztynie stanowi fragment historii samego zakładu opon, a nawet jego …prehistorii.
Bo wszystko zaczęło się od Koła PTTK przy OZOS, które formalnie zawiązało się w maju 1966r. skupiając 35 członków, a więc wtedy, gdy fabryka opon była jeszcze w budowie. Tak więc spośród projektantów i budowniczych fabryki oraz kadry kierowniczej i grupy już zatrudnionych pracowników wyłoniło się wówczas pierwsze grono sympatyków turystyki i krajoznawstwa. Większość z nich przyjechała do Olsztyna z odległych stron Polski, byli młodzi i chętni do wspólnego wędrowania oraz poznawania pięknej ziemi warmińskiej.
Koło PTTK przy OZOS działało przez pewien czas w strukturze Oddziału Wojewódzkiego z siedzibą w Wysokiej Bramie w Olsztynie.
W październiku 1967 r. nastąpiło oficjalne i uroczyste otwarcie fabryki opon.
W rok po tym, dokładnie z dniem 8 grudnia 1968 roku, rozpoczął działalność pierwszy w województwie olsztyńskim Oddział Zakładowy PTTK przy Olsztyńskich Zakładach Opon Samochodowych.
W latach 70-tych Oddział zmienił nazwę w ślad za zmianą nazwy firmy na OZ PTTK przy OZOS „STOMIL” w Olsztynie. Transformacja ustrojowa umożliwiła w latach 90-tych przekształcenie OZOS jako przedsiębiorstwa państwowego w jednoosobową spółkę skarbu państwa p.n. „STOMIL – OLSZTYN” S.A., która w grudniu 1995 r. została kupiona przez światowego lidera oponiarskiego – francuski koncern Michelin zarządzający obecnie firmą. W marcu 2005 r. na XI Zjeździe Oddziału delegaci, w ślad za zmianą nazwy przedsiębiorstwa, przyjęli obowiązującą do dziś nazwę: OZ PTTK przy MICHELIN POLSKA S.A. w Olsztynie.
Reasumując można powiedzieć, że „wichry historii” (intensywny rozwój olsztyńskiej fabryki opon, naturalna wymiana pokoleń wśród pracowników firmy, zmiany ustrojowe w państwie, zmiana statusu prawno-właścicielskiego firmy) sprzyjały, mimo wszystko, zarówno trwaniu naszego OZ PTTK w zakładowym środowisku, jak i rozwojowi jego działalności.
Krótka historia powstania i działalności Oddziału w faktach przedstawia się następująco:
- OZ PTTK przy OZOS został założony w 1968 r. przez 58 członków Koła PTTK, a już w roku 1982 liczył 323 członków, by pięć lat później – osiągnąć liczbę 550 członków; spadek liczebności nastąpił dopiero w latach 90-tych i dalszych, skutkiem czego na swe 40-lecie Oddział liczył tylko 178 członków;
- w początkowych latach uprawiana była głównie turystyka piesza nizinna i rowerowa, powstały kluby: „Waganci” i „Wentylek”;
- w latach 70-tych ruszyła turystyka wodna, najpierw kajaki, potem turystyka żeglarska, najpierw na jachtach czarterowanych, a trochę później na jachtach własnych tj. OZOS-u, oddanych do dyspozycji PTTK-owskim żeglarzom; na początku był jeden Klub Turystyki Wodnej „ Kormoran”, z którego wyodrębnił się z czasem Klub Turystyki Żeglarskiej (obecnie „KLAR”, najbardziej liczny w Oddziale);
- w latach 80-tych wystartowała i rozwinęła się turystyka górska (klub „Czantoria”) z wyprawami krajowymi łączonymi czasem z nieodległymi wypadami zagranicznymi;
- imprezy turystyki powszechnej krajoznawczej bazującej na transporcie autokarowym lub kolejowym stały się popularne już w latach 80-tych, a intensywnie rozwinęły się w latach 90-tych i pozostają atrakcyjne do dziś; największe zainteresowanie budzą kilkudniowe wyprawy do dużych miast w Polsce, podczas których zwiedzanie miast łączy się z bywaniem np. w teatrach operowych, dramatycznych, musicalowych;
- rozwój turystyki pieszej (nizinnej i górskiej) wspierany był przez uruchomioną już w lipcu 1968 r., za zgodą i przy pomocy OZOS, Wypożyczalnię Sprzętu Turystycznego, która funkcjonowała formalnie aż do roku 2002;
- w połowie lat 80-tych turystyka kwalifikowana realizowana była w sześciu klubach turystyki: pieszej, żeglarskiej, kajakowej, rowerowej, krajoznawczej i górskiej; klubem siódmym był Klub Przewodników Zakładowych, którego członkowie z pasją i znawstwem prezentowali ścieżki technologiczne produkcji opon w fabryce wycieczkom dorosłych, młodzieży, a nawet przedszkolnych dzieci; na dzień dzisiejszy Oddział liczy tylko cztery kluby turystyki: żeglarskiej, górskiej, krajoznawczej i kajakowej.
Podczas ostatniej kadencji władz Oddziału (marzec 2005 – marzec 2009) kończącej 40-letni okres działalności OZ PTTK zorganizowano ogółem 372 imprezy turystyczno-krajoznawcze, w których uczestniczyły 5324 osoby spośród pracowników firmy i jej emerytów oraz członków ich rodzin.
Na uwagę zasługują zwłaszcza imprezy grupowe, wprowadzające elementy współzawodnictwa, takie jak:
– Mazurski Ogólnopolski Rejs Chemików (MORCH),
– Ogólnopolski Spływ Kajakowy Chemików „KORMORAN”,
– Popołudnie z Żaglami,
– Międzyzakładowe Regaty Żeglarskie Pracowników Michelin Polska S.A.,
– Regaty matchracingowe klasy Omega,
– Majówka „żeglarstwo bez barier” dla dzieci niepełnosprawnych.
Organizowane imprezy grupowe j.w. nie ograniczają możliwości realizacji indywidualnych rejsów żeglarskich czy spływów kajakowych, które cieszą się od lat nie słabnącym zainteresowaniem. Są to bardzo często imprezy rodzinne, podczas których wyrastają na żeglarzy lub kajakarzy najpierw dzieci, a potem wnuki, tworząc swoiste klany miłośników turystyki wodnej.
Bardzo dużo chętnych do uprawiania turystyki kwalifikowanej gromadziły górskie i nizinne rajdy rodzinne:
– Rajdy rodzinne górskie: Beskidy 2006, Sudety 2006, Góry Świętokrzyskie 2006, Bieszczady 2007, rajd po ziemi słowackiej 2008, Międzygórze 2008,
– Rajdy rodzinne nizinne: Biebrzański Park Narodowy 2006, rajd po ziemi zachodnio- pomorskiej 2007 – Szczecin i okolice z wypadem do Berlina i Poczdamu, rajd nadmorski Łeba 2007.
Imprezy turystyki powszechnej krajoznawczej objęły następujące miasta (regiony):
Warszawa, Gdańsk, Sopot, Gdynia, Kraków, Poznań, Wolsztyn, Mazury – Leśniczówka Pranie (Lato Artystyczne w Muzeum. K. I. Gałczyńskiego), Warmia – podolsztyńskie leśniczówki i in. obiekty turystyczne.
Dużym powodzeniem cieszyły się kajakowe spływy rodzinne jeziorami i rzekami. Do najczęstszych tras należały spływy:
Czarną Hańczą, Krutynią, Drwęcą, Pisą Warmińską, Rospudą, Kośną, Maruską, Sawicą i Łaźną Strugą.
Czas przedstawić ludzi, dzięki którym można mówić o przeszło 40-letniej działalności turystyczno-krajoznawczej w ozosowskim środowisku.
Wspomnijmy najpierw pierwszych dyrektorów Olsztyńskich Zakładów Opon Samochodowych: Władysława Leonharda, Bronisława Kwiatkowskiego i Andrzeja Oziębło. Gdyby nie ich przyzwolenie, pomoc, a nawet czynne uczestnictwo pewnie nie powstało by najpierw to Koło PTTK, a potem Oddział. Nie ma już ich wśród nas, ale żywa pamięć pozostała.
Następni spośród kadry dyrektorskiej firmy zasłużeni dla rozwoju turystyki, to Jerzy Majewski, Sławomir Wrzosek, Krzysztof Malinowski, Bogdan Mariański, Benoit de la Breteche, Jarosław Michalak.
Pozostawiając tytuły służbowe, ale pamiętając zasługi i szczególny wpływ na rozwój działalności OZ PTTK należy przedstawić turystycznych pasjonatów wg rodzajów tej turystyki (wielu z nich należałoby wymienić w kilku obszarach działań, dotyczy to zwłaszcza założycieli pierwszego koła, oddziału, klubów – nazwiska podano wg kolejności alfabetycznej)
- Turystyka piesza nizinna
Bałuk Wojciech*, Bastek Jan, Ciarkowski Zbigniew, Ciok Katarzyna, Głowala Jadwiga, Godlewski Piotr, Jamroży Zenon, Januszkiewicz Andrzej, Jusow Janusz, Kurowski Jerzy, Osowiecki Ryszard, Runo Waldemar, Sacewicz Barbara, Sarnowska Anna, Sobczak Jerzy, Sotkiewicz Lidia, Więckowiczowie Stanisława i Stanisław, Wróbel Irena, Żurawski Wiesław, Żydecki Bolesław
- Turystyka rowerowa
Bożena Czernik, Gulmontowicz Lech, Walczak Tadeusz
- Turystyka wodna kajakowa
Bernat Włodzimierz, Blicharski Tadeusz, Dąbkowski Krzysztof, Golon Bogdan, Gonder Grzegorz, Kaczmarczyk Stanisław, Knapp Krzysztof, Muller Tadeusz, Pleśniar Marek, Popiołek Roman, Stabach Jerzy, Szcześniak Teodor, Żółtowski Grzegorz
- Turystyka żeglarska
Afanasjew Ewa, Andruszkiewicz Andrzej, Bałdan Tadeusz, Berezowski Kajetan, Bernat Włodzimierz, Bloch Zbigniew, Chyżewski Marek, Fuszara Andrzej, Hurynowicz Jadwiga ( z d. Cłapińska), Korwin-Piotrowski Eugeniusz, Kozłowski Cezary, Malinowski Krzysztof, Oziębło Andrzej, Pyszczorski Andrzej, Raciborski Wojciech, Rezmer Krzysztof, Rogowski Krzysztof, Runo Waldemar, Rzepecki Tadeusz, Sikora Tadeusz, Sztokinger Witold, Wiecierzycki Dariusz, Wrzosek Sławomir, Żuk Witold
- Turystyka górska
Goliat Wojciech, Milewicz Czesław, Milewska Maria, Piszczako Zbigniew, Siwoń Wojciech
- Turystyka powszechna krajoznawcza
Ogonowska-Aleksiejczuk Emilia, Jóźwicki Tadeusz, Kalinowski Paweł, Markowska Weronika, Ochnikowie Ewa i Marian, Piszczako Zbigniew, Zyborowicz Janina,
- Klub Przewodników Zakładowych
Zbigniew Kisielewski, Przekwas Krystyna, Wyszkowski Marek
Na XII-tym już Zjeździe Oddziału w marcu 2009 r. delegaci wybrali nowe władze w składzie:
Zarząd Oddziału
1/ Krzysztof Rogowski – Prezes
2/ Jadwiga Hurynowicz – Wiceprezes ds. Organizacyjnych
3/ Andrzej Fuszara – Wiceprezes ds. Programowych
4/ Wojciech Siwoń – Skarbnik
5/ Teresa Kobylewska – Sekretarz
6/ Tadeusz Sikora – Członek
7/ Andrzej Pyszczorski – Członek
Oddziałowa Komisja Rewizyjna
1/ Krystyna Przekwas – Prezes
2/ Nina Pruska – Wiceprezes
3/ Zbigniew Kisielewski – Sekretarz
Oddziałowy Sąd Koleżeński
1/ Waldemar Runo – Prezes
2/ Marian Ochnik – Wiceprezes
3/ Roman Głębocki – Sekretarz
Nowe władze zostały przez Zjazd Oddziału zobowiązane do zorganizowania w roku 2009 uroczystego spotkania dla uczczenia 40-lecia powstania OZ PTTK i uhonorowania jego założycieli, jak również założycieli wcześniej powstałego Koła PTTK. Ponadto uhonorowania tych, którzy i w minionych latach i dziś przyczyniają się do aktywnej działalności turystyczno-krajoznawczej w zakładowym środowisku.
Opracowała Jadwiga Hurynowicz